ཕྱི་ལོ་༢༠༢༢་ཟླ་༣་ཚེས་༡༠་ཉིན། བཞུགས་སྒར་རྡ་སར་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་༦༣ པ་གཞུང་འབྲེལ་ངོས་ནས་སྲུང་བརྩི་དང་སྦྲགས། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་གཙང་སེལ་མ་བྱུང་བར་དུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་གཏོར་དང་། བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་འཕྲོག་བཅོམ་གྱི་གདུག་རྩུབ་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་དངོས་དོན་རྣམས་གྲོས་ཚོགས་དང་། སྲིད་གཞུང་། གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་བཅས་པར་འདོན་འབུལ་ཞུས་ཏེ། གྲུབ་འབྲས་ནུས་ལྡན་འབྱུང་བའི་ཐབས་ཚུལ་མཐའ་དག་ལ་འབད་འབུངས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་བཀའ་ཤག་གིས་གསུངས་སོང་།
དེ་ཡང་། གོང་ཚེས་ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་ཆུ་ཚོད་༡༠་པ་ཐོག བཞུགས་སྒར་རྡ་སའི་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་༦༣་པ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་། གཞུང་འབྲེལ་མཛད་སྒོའི་ཐོག སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ཚོགས་གཞོན་སྐུ་ཞབས་ཇི་རི་ཨོ་བྷར་ཧྥལ་ཛེར་ (Jiri Oberfalzer) མཆོག་དང་། དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཨམ་རེནྡྲ་ངྷ་རི་ (Amarendra Dhari Singh) ལགས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་། ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། སྡེ་ཚན་ཁག་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ། གཞུང་དང་གཞུང་ཁོངས་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་གི་འགན་འཛིན་དང་སེར་སྐྱ་མི་མང་མཉམ་འཛོམས་གནང་འདུག
དང་ཐོག སྲིད་མཆོག་གིས་བཀའ་ཤག་གི་གསུང་འཕྲིན་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་སྐབས་གསུང་དོན། དེ་རིང་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་རེ་གསུམ་འཁོར་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན་ལ། ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༣ པ་ནས་བཟུང་ཆོལ་གསུམ་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཡོངས་སུ་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་གྱེན་ལངས་བྱུང་ནས་ལོ་ངོ་༡༤ འཁོར་བའི་ཉིན་མོའང་ཡིན་པས། བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་བསྟན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དོན་དུ་ལུས་སྲོག་དོར་བའི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་རྗེས་དྲན་དང༌། ད་ལྟའང་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་སྤུན་ཟླ་རྣམ་པར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཁྱད་པར་གངས་ལྗོངས་ཆོས་ལྡན་སྐྱེ་འགྲོ་རྣམས། །ནག་ཕྱོགས་ཀླ་ཀློའི་དཔུང་གིས་བརྩེ་མེད་དུ། །ངན་དགུས་འཇོམས་པའི་ཁྲག་དང་མཆི་མའི་རྒྱུན། །མྱུར་དུ་ཆོད་པའི་ཐུགས་རྗེ་མཐུ་དཔུང་བསྐྱེད། །ཅེས་མཆོག་གསུམ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོར་གསོལ་འདེབས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
རྒྱ་གཞུང་གིས་ ༡༩༥༦ ལོ་ནས་མདོ་ཁམས་གཉིས་སུ་དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལས་འགུལ་འགོ་བཙུགས་ཏེ། དྲག་པོའི་ཐོག་ནས་དགོན་པ་གཏོར་བཤིག་དང་། བླ་གྲྭ་འཇུ་བཟུང་བྱས་ཡོད་ནའང་། མི་རིགས་གནད་དོན་ལ་ལངས་ཕྱོགས་ཁ་གསལ་བཟུང་མེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལོར་ཨ་མདོ་ཡ་ཙི་ས་གནས་ཀྱི་བོད་རིགས་དང་ཟ་ལར་གྱི་དྲག་རྒོལ་དོན་རྐྱེན་བྱུང་བ་ཞིག་ལ་དམིགས་ཏེ། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་མི་རིགས་གནད་དོན་གྱི་དོན་དངོས་ནི་གྲལ་རིམ་གྱི་གནད་དོན་ཡིན་ཞེས་མཛུབ་སྟོན་བྱས་པར་བརྟེན། བོད་ས་ཡོངས་སུ་དེར་མཐུད་པའི་ངོ་ལོག་ཟིང་འཁྲུག་ཞོད་འཇགས་དང་། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་སོགས་དྲག་ཆར་རླུང་འཚུབ་ལྟ་བུའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགུལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྤེལ་འབྲས་སུ། བོད་རིགས་འབུམ་ ༡༢ ལྷག་དུས་མིན་རྐྱེན་འདས་སུ་བཏང་བ་དང་། དགོན་པ་དྲུག་སྟོང་ལྷག་གཏོར་བཤིག་གིས་བོད་ནང་བོད་མིའི་རིགས་རྒྱུད་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་ཇུས་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད།
ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོར་དྲག་གནོན་འོག་བོད་མི་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་། སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་མ་ཟད། དེའི་རྗེས་འབྲེལ་དུ་བོད་ས་ཡོངས་སུ་དྲག་དཔུང་ཕོན་ཆེ་འགྲེམས་འཇོག་དང༌། བོད་མིར་འགྲུལ་བཞུད་བཀག་སྡོམ། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་རྒྱ་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། ཆོས་སྡེ་ཁག་ལ་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་སོགས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བར་བརྟེན། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༩ ནས་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གི་ལས་འགུལ་བྱུང་སྟེ། ད་བར་བོད་མི་ ༡༥༦ ཙམ་གྱིས་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་པ་དང་། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་སོགས་ཀྱི་འབོད་ཚིག་སྒྲོག་བཞིན་རང་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་ཡོད།
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་ཇུས་གཞིར་བཟུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་གནས་བབ་སྐོར་གོ་བསྡུར་སྦྱངས་བཤད་བརྒྱུད་གཉིས་མོས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཞིག་རྙེད་པའི་རེ་བ་འཆང་བཞིན་པ་དང་། ཡང་སྒོས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་མེས་འཚིགས་མེར་གཏུགས་ཀྱིས་ནོར་འཁྲུལ་སྲིད་ཇུས་མཚམས་འཇོག་ཡོ་བསྲང་ཡོང་བའི་སྐུལ་འདེབས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཡོང་རེ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་ཕན་ཚུན་འདྲ་མཉམ་དང༌། བརྩི་མཐོང་མཛའ་མཐུན། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཕན། རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་བཅས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་གོ་བསྡུར་སྦྱངས་བཤད་བྱ་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཨང་བསར་ཡོད།
ང་ཚོ་ནི་བོད་ནང་གི་སྤུན་ཟླ་ཚོའི་རང་དབང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ཡིན་སྟབས། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་གཙང་སེལ་མ་བྱུང་བར་དུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་གཏོར་དང་། བོད་མིའི་ཐོབ་ཐང་འཕྲོག་བཅོམ་གྱི་གདུག་རྩུབ་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་དངོས་དོན་རྣམས་སྐབས་འཕྲལ་སོ་སོར་རང་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་གཙོས་པའི་བོད་དོན་དང་བླངས་ཞུ་གཏུག་ལས་འགུལ་བརྒྱུད་རང་དབང་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་གྲོས་ཚོགས་དང་། སྲིད་གཞུང་། བློ་འདོན་ལྟེ་གནས་ཁང་། གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་བཅས་པར་འདོན་འབུལ་ཞུས་ཏེ། གྲུབ་འབྲས་ནུས་ལྡན་འབྱུང་བའི་ཐབས་ཚུལ་མཐའ་དག་ལ་འབད་འབུངས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།
རྒྱ་གཞུང་གིས་གདུག་རྩུབ་སྲིད་ཇུས་ཇི་ལྟར་རྒོད་ནའང་། གཞིས་བཞུགས་སྤུན་ཟླ་རྣམ་པས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་རིག་དང་། སྐད་ཡིག །ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས་གཅེས་ཉར་དང་། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་བློ་སྟོབས་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་འགན་ཁུར་ལེན་བཞིན་པ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སེམས་ཤུགས་ཀྱི་རྒྱབ་རྟེན་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་རྣམ་པས་འགན་ཁུར་བཞེས་བཞིན་པ་དེ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡིན་ལ། རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་བརྟེན། སྙིང་སྟོབས་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་གཅེས་ཉར་གྱི་ཐོབ་ཐང་བརྩོན་ལེན་ཐོག་འབད་འབུངས་རྒྱུན་བསྲིངས་གནང་གལ་དང་། བྱེས་འབྱོར་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར་གཏོང་བཞིན་པའི་སྲིད་ཇུས་ངོས་ཟིན་པའི་ཐོག་ནས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་གཅེས་ཉར་ཐད་ཁུར་བརྩོན་སྔར་ལྷག་སྐྱེད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ཚོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མེ་ཤལ་བྷའེ་ཆི་ལཊ་མཆོག་ (Michelle Bachelet) ཕྱི་ཟླ་ ༥ ནང་ཤིན་ཅང་སོགས་ས་གནས་ཁག་ཅིག་ཏུ་གཟིགས་སྐོར་ལ་ཕེབས་འཆར་བསྒྲིགས་འདུག་པར། བོད་ཁུལ་དུའང་ངེས་ཕེབས་གནང་ཐབས་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་གི་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།
གཞུང་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་གྲོས་རྗེས། རྡ་སར་བོད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ལྔ་ཡི་གོ་སྒྲིག་འོག བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་མོག་གྷན་ (Mcleod Ganj)་ནས་རྡ་ཤོལ་ཀ་ཅ་རི་(Kacheri) བར་དུ་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་གནང་ནས་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་༦༣་པ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་སོང་།
